گاز متان (CH4) یک هیدروکربن است که اجزای اصلی گاز طبیعی را تشکیل می‌دهد. متان همچنین یک گاز گلخانه‌ای (GHG) است، بنابراین حضور آن در جو زمین بر دمای زمین و سیستم آب و هوایی تأثیر می‌گذارد.
اگر بخواهیم به زبان راحت تر درباره این گاز سخن بگوییم، متان یک گاز بی‌رنگ، بی‌بو و بسیار قابل اشتعال است که سبک‌تر از هوا است. این اصلی‌ترین مولکول در گاز طبیعی است که در غلظت‌هایی بین ۶۰ تا ۸۰ درصد وجود دارد. متان به طور طبیعی از باتلاق‌ها و رسوبات بازتوان‌سازی شده به‌عنوان نتیجه تجزیه‌شناختی گیاهان و مواد آلی به‌وجود می‌آید. همچنین، آتشفشان‌ها حجم بزرگی از متان را انتشار می‌دهند و دام‌ها حجم قابل توجهی را به‌عنوان نتیجه‌ای از فرآیند گوارشی خود (تخمیر آنائروبیك) تولید می‌کنند. متان همچنین در رسوبات زغال‌سنگ یافت می‌شود و به‌عنوان نتیجه‌ای از برخی فرآیندهای صنعتی از جمله تخمیر و هضم لجن تولید می‌شود. متان همچنین در دود تنباکو و در انتشارات ناقص سوخت‌های زغال‌سنگ، چوب و سوخت‌های نفتی یافت می‌شود.
متان به صورت هیدرات متان در مقادیر بسیار زیادی هم در مناطق قطبی و هم در رسوبات عمیق دریایی ذخیره می‌شود. میزان کلی هیدرات متان در سراسر جهان به‌طور محافظانه بیش از دو برابر میزان کل کربن موجود در تمام سوخت‌های زنده شناخته‌شده روی زمین تخمین زده شده است. تولید و استفاده از متان به عنوان جزء گاز روشنایی و پخت و پز، به عنوان محصولی از پالایش نفت و در سنتز آلی، منجر به انتشار مستقیم در محیط زیست می‌شود. همچنین، متان به عنوان انتشارات از دود خودرو، توربین، و اگزوز دیزل به محیط زیست منتشر می‌شود.
گاز متان CH4:
گاز متان CH4 ساده ترین آلکان و ترکیب اصلی گاز طبیعی است و یک منبع سوختی مهم بشمار می رود. گاز متان CH4 در هسته خود نسبتا ساده است و گازی بی رنگ، بی بو و بی مزه است. گاز متان CH4 اگرچه یکی از گازهای اصلی جو به نسبت گازهای نیتروژن، اکسیژن و آرگون است اما بدلیل بی بو، بی رنگ و بی مزه بودن قابل تشخیص نیست. گاز متان CH4 گازی گلخانه ای است و اثر گلخانه ای آن بیشتر از کربن دی اکسید است اما چون فراوانی آن در هوا کمتر از دی اکسید کربن است، به همین دلیل کربن دی اکسید را عامل اصلی اثر گلخانه ای می دانیم. گاز متان CH4 از گاز طبیعی، نفت ، از دام و سایر فعالیت های کشاورزی، از زباله های آلی، گاز طبیعی و… بوجود می آید. همچنین گاز متان CH4 می تواند از منابع طبیعی یا ساخته دست انسان بوجود آید اما بزرگترین منبع انتشار صنعت نفت و گاز است. گاز متان CH4 به مقدار زیادی در جو موجود است. به گزارش حفاظت از محیط زیست ایلات متحده، (EPA) گاز متان CH4 خیلی بیشتر از کربن دی اکسید و سایر گازهای گلخانه ای در گرم شدن زمین موثر است. گاز متان CH4 در دمای بالا به سرعت با بخار آب واکنش نشان می دهد.
مشخصات فنی:
گاز متان CH4 گازی بی رنگ، بی بو و بی مزه است و ساده ترین آلکان که در هسته خود نسبتا ساده است. گاز متان CH4 تشکیل دهنده اصلی گاز طبیعی است، گاز طبیعی تقریبا شامل ۵۰ تا ۹۰ درصد گاز متان CH4 بسته به منبع است. در طبیعت، گاز متان CH4 توسط تجزیه باکتری های بی هوازی از ماده گیاهی در زیر آب (گاز مرداب) تولید شده است. گاز متان CH4 به مقدار کمی محلول در آب است و بسیار پایدار است اما مخلوط گاز متان CH4 و هوا ( با 14% متان) قابل انفجار است. همچنین به مقدار زیادی در ترکیبات عالی مشاهده می شود.
اطلاعات کاملتر گاز متان CH4 در جدول مشخصات فنی می باشد.
| گاز متان ۴.۵ | گاز متان ۳.۵ | گاز متان ۳ | نوع گاز |
| ۹۹.۹۹۵ | ۹۹.۹۵ | ۹۹.۹ | خلوص % |
| N2 ≤۱۰ O2 ≤۳ OHC ≤۳۰ H2 ≤۲ H2O ≤۵ | N2 ≤۱۰۰ O2 ≤۲۰ OHC ≤۴۰۰ H2O ≤۵ | N2 ≤۲۵۰ O2 ≤۵۰ C2H6 ≤۶۰۰ H2 ≤۵۰ H2O ≤۵۰ | ناخالصی ppm |
| دارد. | گواهینامه آنالیز | ||
| ۵۰ لیتر | ۵۰ لیتر | ۵۰ لیتر | حجم سیلندر |
| ۲۰۰ بار | ۲۰۰ بار | ۲۰۰ بار | فشار کاری |
| گاز فشرده – اشتعال پذیری بالا | مشخصات فنی | ||
| – 162 °C | نقطه جوش | ||
| CH4 | نشان شیمیایی | ||
موارد مصرف گاز متان:
گاز متان CH4 بعنوان حلال در صنایع رنگ و چسب استفاده می شود. گاز متان CH4 ماده حیاتی در صنایع پتروشیمی به شمار می آید و همچنین همراه پروپان تحت عنوان LPG جهت مصارف سوختی و انرژی استفاده می شود.
نکات ایمنی:
گاز متان CH4 فواید و مضراتی دارد. اما وجود گاز متان CH4 در آینده حیات نقش مهمی دارد. متان یک ماده طبیعی است که می تواند در طول زمان از طریق مسیرهای بیولوژیکی تولید شود. گاز متان CH4 گازی خفه کننده است و در غلظت های بالا جای اکسیژن را می گیرد، متان محرک چشم و پوست نمی باشد اما قابل اشتعال هست و نباید در مواجهه با منابع گرمازا قرار گیرد چون منجر به آتش سوزی می شود. سیلندر گاز متان CH4 بایستی در محیط خنک و دارای تهویه مناسب و به دور از گرما قرار گیرد.
ترکیب مولکولی گاز متان
تجزیه و تحلیل ترکیب گازهای خاک معمولاً ابتدایی‌ترین مرحله در بیشتر تحقیقات است، زیرا ابتدا باید میزان و تغییرات مکانی CH4 را تعیین کرد. استفاده از تجزیه و تحلیل گازها با کروماتوگرافی گازی در محل، به شدت توصیه می‌شود تا کیفیت نمونه‌های گازی خاک اطمینان حاصل شود و مکان‌های نمونه‌برداری مفید به درستی انتخاب شوند. گاهی اوقات ترکیب جزئیات در مخلوط گاز CH4 بسیار روشن‌کننده است. در برخی موارد، اطلاعات ترکیبی گاز کلی امکان تمایز بین منابع گاز پتانسیلی را می‌دهد. به عنوان مثال، محتوای گازهای هیدروکربن با وزن مولکولی بالاتر (مانند اتان، پروپان، بوتان و پنتان) نسبت به CH4 ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. ژئوشیمیست‌های اکتشافی سنتی ترکیب کلی گازهای طبیعی را به عنوان “خشکی” یا “تری” توصیف می‌کنند. گاز خشک گازی است که دارای غلظت بالای متان است. برعکس، گاز تر گازی است که دارای غلظت کمتر متان و غلظت بیشتر ترکیبات با وزن مولکولی بالاتر است. انواع شاخص‌های خشکی و تری گاز مورد استفاده قرار می‌گیرد، به وابستگی به هدف تحقیق و داده‌های موجود. یک مثال از یک شاخص خشکی گاز ممکن است نسبت CH4 به جمع هیدروکربن‌های C1 تا C5 باشد. گازهای زیستی (مانند گاز فاضلاب) بسیار خشک هستند، اساساً از CH4 و CO2 تشکیل شده‌اند و معمولاً غلظت قابل توجهی از هیدروکربن‌های C2 تا C5 ندارند. در مقابل، بیشتر گازهای ترموژنیک (مانند از خطوط لوله گاز طبیعی) غلظت قابل توجهی از هیدروکربن‌های C2 تا C5 را شامل می‌شوند. با استفاده از یک شاخص خشکی گاز، گازهای ترموژنیک و بیولوژیک معمولاً قابل تمیز شناسایی می‌شوند.
ترکیب و خشکی گاز طبیعی در عمق‌ها و مناطق مختلف یک حوضه زمین‌شناسی معمولاً متغیر است. بنابراین، گاز طبیعی که تولید می‌شود، گازهای طبیعی که نفوذ می‌کنند، و گازی که از چاه‌هایی که آسیب دیده یا به طور نادرست رها شده‌اند، معمولاً تفاوت‌هایی در ترکیب دارند. از نقاط کم عمق تا نقاط عمیق‌تر در یک حوضه، ترکیب گاز طبیعی معمولاً از گاز بیولوژیک خشک، به گاز ترموژنیک تری، و سپس به گاز ترموژنیک خشک تغییر می‌کند.
منابع گاز متان چه چیزهایی هستند؟
در طبیعت، متان به دلیل تجزیه باکتریایی آنائروبیك مواد گیاهی زیر آب تولید می‌شود، که گاهی به آن گاز مرداب یا گاز تالاب هم می‌گویند. مرداب‌ها به عنوان منبع اصلی طبیعی متان در این روش شناخته می‌شوند. منابع طبیعی دیگر متان شامل مورم‌ها (نتیجه فرآیندهای گوارشی آنها)، آتشفشان‌ها، شکاف‌های اقیانوس، و رسوب‌های هیدرات متانی است که در لبه‌های قاره‌ای و زیر یخ‌های آنتارکتیک و پرمافراست‌های قطبی شمال وجود دارد. همچنین، متان مؤلفه اصلی گاز طبیعی است که حاوی ۵۰ تا ۹۰ درصد متان است (بسته به منبع)، و در طول معادن زغال‌سنگ به عنوان جزءی از گاز آتشگاه (گاز قابل اشتعال) وجود دارد.
تولید و سوخت گاز طبیعی و زغال‌سنگ اصلی‌ترین منابع متان مرتبط با فعالیت‌های انسانی هستند. فعالیت‌هایی مانند استخراج و پردازش گاز طبیعی و تقطیر زغال‌سنگ در تولید گاز زغال‌سنگ و گاز کوک‌آون باعث انتشار مقادیر قابل توجهی از متان به جو می‌شود. فعالیت‌های انسانی دیگری که منجر به تولید متان می‌شود شامل سوزاندن بیوماس، دامپروری، و مدیریت پسماندها (جایی که باکتری‌ها متان را در حین تجزیه لجن در امکانات پسماند و ماده فاسد در مکان‌های دفن متعلق به آنها تولید می‌کنند) است.
فواید گاز متان چیست؟
متان (CH4) یک هیدروکربن است که جزء اصلی گاز طبیعی محسوب می‌شود. متان همچنین یک گاز گلخانه‌ای (GHG) است، بنابراین حضور آن در جو زمین بر دمای زمین و سیستم آب و هوایی تأثیر می‌گذارد. متان از منابع مختلفی شامل منابع آنتروپوژنیک (تحت تأثیر انسان) و طبیعی به جو رها می‌شود. منابع آنتروپوژنیک شامل پسماندهای زباله، سیستم‌های نفت و گاز، فعالیت‌های کشاورزی، استخراج زغال‌سنگ، سوخت‌سوزی ساکن و متحرک، پالایش آب‌های فاضلاب، و برخی فرآیندهای صنعتی می‌شود.
متان پس از دی‌اکسید کربن (CO2) دومین گاز گلخانه‌ای آنتروپوژنیک است که حدود ۱۶ درصد از انتشارات جهانی را تشکیل می‌دهد. متان بیش از ۲۸ برابر قوی‌تر از دی‌اکسید کربن در زندگی در جو می‌باشد. در طول دو قرن گذشته، غلظت متان در جو بیش از دو برابر شده است، اغلب به دلیل فعالیت‌های مرتبط با انسان. به علت اینکه متان همچنین یک گاز گلخانه‌ای قوی و مدت زمان زنده آن نسبت به دی‌اکسید کربن کوتاه‌تر است، کاهش قابل توجهی در آن اندازه‌گیری، تأثیر سریع و معنی‌داری بر پتانسیل گرمایش جو داشته‌باشد.
بزرگ ترین منابع گاز متان کدام کشور ها و فعالیت ها هستند؟
تقریباً نیمی از تمام انتشارات متان آنتروپوژنیک (مرتبط با انسان) به نظر می‌رسد به عهده چین، ایالات متحده، روسیه، هند، برزیل، اندونزی، نیجریه و مکزیک باشد. منابع اصلی انتشار متان برای این کشورها به شدت متفاوت است. به عنوان مثال، یکی از منابع کلیدی انتشارات متان در چین تولید زغال است، در حالی که روسیه بیشترین میزان متان را از سیستم‌های گاز طبیعی و نفتی خود انتشار می‌دهد. بزرگترین منابع انتشار متان از فعالیت‌های انسانی در ایالات متحده شامل سیستم‌های نفت و گاز، گوارش دام‌ها و زباله‌های دفن شده می‌باشد.
۱. صنعت نفت و گاز: از جمله استخراج، تولید، و انتقال نفت و گاز، و همچنین نشت‌های متان از تجهیزات و تاسیسات مختلف در صنعت نفت و گاز.
۲. فعالیت‌های کشاورزی: کشاورزی مسئول تقریباً ۴۰ درصد از انتشارات متان است، و بزرگترین منبع این انتشارات کشاورزی حیوانی است. به گفته سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا، “یک گاو میتواند بین ۱۵۴ تا ۲۶۴ پوند گاز متان را در سال منتشر کند.” گاوها، گوسفندها و بزها بسیاری از متان را به دلیل اینکه حیوانات چهار معده‌ای هستند و غذا را در معده‌های چندگانه خود هضم می‌کنند، تولید می‌کنند. آنها قادر به هضم انواع مختلفی از غذاها هستند که برای انسان‌ها قابل خوردن نیست، نکته قابل توجه این است که آنها گاز متان را دقیقا هنگام هضم غذا تولید می کنند و به صورت عطسه کردن! مدفوع دام نیز یک منبع انتشار متان است، معمولاً از ضایعات مزرعه‌ای و لاگون‌های ضایعات کارخانه‌ای. سوزاندن مدفوع دام برای مصارف خانگی هم متان و کربن سیاه را آزاد می‌کند.
۳. دفن زباله: حدود ۲۰ درصد از انتشارات متان از زباله زدایی و مدیریت نامناسب زباله ناشی می‌شود. وقتی زباله در زباله‌گاه‌ها تجزیه و تحلیل می‌شود، گازی که شامل متان و دی‌اکسید کربن است، تولید می‌شود.
۴. معادن زغال‌سنگ: عملیات استخراج و استخراج زغال‌سنگ باعث آزاد شدن متان از معادن می‌شود. حدود ۳۵ درصد از انتشارات متان مرتبط با انسان از سوخت های فسیلی می باشد. مقدار قابل توجهی از متان از طریق تولید و حمل و نقل زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی انتشار می‌یابد. از این انتشارات، ۲۳ درصد ناشی از تولید، استخراج و پردازش نفت و گاز و ۱۲ درصد ناشی از استخراج زغال معدنی است.
۵. صنایع و تولیدات صنعتی: از جمله تولیدات فولاد، سیمان، شیمیایی، و غیره که در فرآیندهای تولیدی خود متان تولید یا از آن استفاده می‌کنند.
این منابع از جمله بزرگترین موجودیت‌هایی هستند که متان را به جو رها می‌کنند.
نقش گاز متان به عنوان گاز گلخانه ای
متانی که تولید و به جو رها می‌شود، توسط مخازن متانی جذب می‌شود که شامل خاک و فرآیند اکسایش متان در تروپوسفر (پایین‌ترین منطقه جو) می‌شود. بیشتر متانی که به صورت طبیعی تولید می‌شود، توسط مخازن طبیعی جذب می‌شود. اما تولید متان آنتروپوژنیک میتواند منجر به افزایش سریع‌تر غلظت متان در مقایسه با جذب توسط مخازن شود. از سال ۲۰۰۷، غلظت‌های متان در جو زمین با نرخی بین ۶.۸ تا ۱۰ قطعه در میلیارد (ppb) در سال افزایش یافته است. تا سال ۲۰۲۲، متان جو زمین به ۱۹۰۸.۶۱ ppb رسیده بود که حدود سه برابر غلظت‌های پیش از صنعتی است که در حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ ppb بوده است.
افزایش غلظت‌های متان در جو زمین به افزایش اثر گلخانه‌ای منجر می‌شود، زیرا گازهای گلخانه‌ای (به ویژه دی‌اکسید کربن، متان و بخار آب) پرتو مادون قرمز را جذب کرده و آن را به سطح زمین بازتاب می‌دهند که ممکن است باعث حبس حرارت و تولید تغییرات قابل توجهی در آب و هوا شود. افزایش متان در جو زمین همچنین به طور غیرمستقیم به اثر گلخانه‌ای افزوده می‌شود. به عنوان مثال، در اکسیداسیون متان، رادیکال‌های هیدروکسیل (OH-) متان را با واکنش با آن به دی‌اکسید کربن و بخار آب تبدیل می‌کنند، و با افزایش غلظت متان در جو، غلظت رادیکال‌های هیدروکسیل کاهش می‌یابد و به طور موثر دوره عمر جوی متان را طولانی می‌کند.
خطرات و مضرات گاز متان
همانطور که ممکن است اطلاع داشته باشید، تغییرات آب و هوایی به مدت زمان زیادی به عنوان یک فوران اورژانسی بهداشتی تلقی شده است، به همین دلیل کاهش هر گازی که در این پدیده مشارکت دارد، از جمله متان، گامی در جهت صحیح است. این تغییرات اقلیمی باعث بروز گرمای شدید و پدیده های هواشناسی شدید مانند سیلاب ها می‌شوند که علاوه بر ایجاد آسیب جسمانی، ممکن است منجر به استرس و بیماری شوند. دماهای گرم تر و الگوی هواشناسی تغییر یافته باعث افزایش در اندازه و شدت آتش سوزی ها می شود، که در پی آن دودهای مضرتری تولید می شود که ممکن است به صدها مایل گسترش یابد. همچنین، دماهای گرم تر باعث تشدید آلودگی ازون در سطح زمین، معروف به دود، می شود. بدون شک، هر کجا که زندگی می کنید، سلامتی همه افراد تحت تأثیرات تغییرات اقلیمی قرار دارد.
آیا متان یک آلاینده است؟
بله. اگرچه متان عمر کوتاهی دارد و در طی دهه ها و نه قرن‌ها تجزیه می‌شود، اما یک گاز گلخانه ای قوی است و یکی از عوامل اصلی تغییرات آب و هوا محسوب می شود. متان هم زماناً گرمایش را در هوا ثبت می‌کند و هم زمان به عنوان اکسیداسیون تجزیه می‌شود و کربن دی اکسید را به جای خود به جا می گذارد که باعث افزایش گرمایش جهانی می شود.
آیا متان یک آلاینده اصلی یا ثانویه است؟
آلاینده های اصلی مستقیماً به هوا رها می شوند، جایی که می توانند واکنش داده و از طریق واکنش های شیمیایی حتی آلاینده های بیشتری را تولید کنند، که به عنوان آلاینده های ثانویه شناخته می شوند. متان یک آلاینده اصلی است و به تولید دی اکسید کربن و ازون در سطح زمین به عنوان آلاینده های ثانویه کمک می کند.
چه مقدار متان در جو است؟
میانگین متان در جو ۱۸۹۵.۷ قطعه در میلیون بود. به نگاه اول این عدد به نظر نمی رسد که خیلی بزرگ باشد – حدود ۰.۰۰۰۱۸۹۵ درصد – اما این غلظت های کوچک افزایش های قابل توجهی نسبت به زمان های گذشته داشته اند و می توانند تأثیرات مهمی داشته باشند.
در حال حاضر جو زمین یک افزایش ۱۶۲ درصدی در انتشارات جهانی متان داشته است. علاوه بر این، انتشارات در سال ۲۰۲۱، ۱۵ درصد بیشتر از میانگین ثبت شده بین سال های ۱۹۸۴ تا ۲۰۰۶ بوده اند.
آیا گاز متان چگونه باعث آلودگی هوا می شود؟
یکی از راه‌هایی که متان باعث آلودگی می‌شود، تشکیل مه گرد ها است. مه گرد یک روش آلودگی هوا است که شامل ازون، اکسید‌های نیتروژن و ترکیبات آلی تقلبی (VOCها) است. متان در حضور نور خورشید با اکسید‌های نیتروژن و سایر آلاینده‌ها واکنش داده و اوزون سطح زمین را تشکیل می‌دهد، که میتواند مشکلات تنفسی، آسیب به محصولات کشاورزی و گیاهان دیگر را ایجاد کند و حتی به مرگ زودرس منجر شود.
روش دیگری که متان به آلودگی کمک می‌کند، نقشش در تغییرات آب و هوا است. متان گرمای جو را بهتر از دی‌اکسید کربن در خود حبس می‌کند. اما این مسئله این نیست که کدام گاز بدتر است؛ متان و دی‌اکسید کربن با روش‌های مختلفی به تغییرات آب و هوا کمک می‌کنند. متان به سرعت و به طور قوی عمل می‌کند – بسیاری از گرما را در بازه ای کوتاه به خود می گیرد. در عین حال، در حالی که متان به طور مداوم در جو جایگزین می شود زمانی که تجزیه می شود، سطوح دی اکسید کربن به تدریج افزایش می یابند و اثرات گرمایی را برای آینده بلند مدت قفل می کنند.
نقش متان در بحران آب و هوا
متان، یک گاز گلخانه ای قوی و آلاینده آب و هوای کوتاه مدت، تغییرات آب و هوا را شتاب می بخشد و به اثرات آن بر سلامت ما کمک می کند. طوفان ها، امواج گرما و خشکسالی های متکرر و شدید تهدیدی برای اکوسیستم ها و زندگی روزمره ما هستند، و نفت و گاز، کشاورزی و زباله های شهری منابع اصلی این آلاینده قوی هستند.
تأثیرات مضر متان بر سلامتی انسان
متان همچنین می تواند منجر به کیفیت بد هوا شود با دست کمی به تشکیل اوزون سطح زمین و آلودگی ذراتی. تماس با اوزون و آلودگی ذراتی مسیرهای هوایی را آسیب می زند، بیماری های ریه را تشدید می کند، حملات آسم را ایجاد می کند، نرخ تولد زودرس را افزایش می دهد، میزان مرگ و میر قلبی عروقی را افزایش می دهد و خطر سکته قلبی را افزایش می دهد.
آسیب‌پذیری جوامع محلی
این آلاینده های هوایی همچنین به همراه دیگر آلاینده های سمیی که همراه با متان انتشار می یابند، می توانند به طور ویژه برای جوامعی که در نزدیکی عملیات نفت و گاز، زباله های شهری و تأسیسات کشاورزی زندگی می کنند و کار می کنند، آسیب های جدی ایجاد کنند.
تماس با این آلاینده ها با هزینه قابل توجهی همراه است: کاهش بهره وری، افزایش هزینه های پزشکی و فشار بیشتر بر سیستم های بهداشت. اوزون حتی می تواند امنیت غذایی را با کاهش رشد محصولات کشاورزی تشدید کند.
چرا انتشار متان خطری برای محیط زیست است؟
به گزارش برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، متان در طول ۲۰ سال به میزان حدود ۸۰ برابر قوی تر از دی‌اکسید کربن در گرم کردن جو زمین می باشد.
همانطور که در ارزیابی جهانی متان برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد آورده شده است، مقدار متان در جو بیش از دو برابر زمان های پیش از صنعتی شدن افزایش یافته است و انتشارات در حال افزایش به سرعت تری نسبت به دهه ۱۹۸۰ افزایش یافته‌اند.
همچنین به گزارش ارزیابی جهانی متان برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، متان به تشکیل اوزون سطح زمین نیز کمک می کند که یک گاز مضر برای انسان ها، اکوسیستم ها و محصولات کشاورزی است.
کاهش انتشار متان چگونه بر زندگی ما میتواند تاثیر بگذارد؟
طبق ارزیابی جهانی متان، کاهش ۴۵ درصد از انتشارات متان ناشی از فعالیت‌های انسانی در این دهه میتواند از موارد زیر جلوگیری کند: (مقادیر را به صورت حدودی در نظر بگیرید)
- ۲۵۵،۰۰۰ مرگ زودرس
- ۷۷۵،۰۰۰ ویزیت بیمارستانی مرتبط با بیماران آسمی
- از دست دادن ۷۳ میلیارد ساعت کار
این عبارت به این معنی است که به دلیل بروز مشکلات سلامتی و بیماری‌هایی که ناشی از آلودگی هوا به متان است، اشاره دارد. زمانی که افراد برای درمان بیماری‌های ناشی از این آلودگی‌ها به بیمارستان مراجعه کرده و یا برای بهبودی و بازیابی از بیماری‌هایی که از آلودگی‌ها ناشی شده‌اند، مشغول به درمان و استراحت می‌شوند، زمانی که می‌توانستند در فعالیت‌های اقتصادی و کاری شرکت کنند، به از دست رفته است. این از دست رفتن زمان کاری میتواند به از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی، کاهش تولید و افزایش هزینه‌های اجتماعی منجر شود.
- از دست دادن ۲۶ میلیون تن محصولات کشاورزی
چرا تلاش برای بازیافت و بهره‌برداری سودآور از انتشارات متان در همه جا انجام نمی شود؟
اگرچه در بازیافت متان مزایایی وجود دارد، اما این موضوع به دلایل زیر آنقدر ها هم گسترده و همگانی نیست:
مورد اول این است که متان به طور عمومی در فرآیندهای صنعتی که از آن انتشار می یابد، به عنوان یک محصول فرعی محسوب می شود. به عنوان مثال، معادن زغال سنگ تمایل دارند متان را از محیط معدنی تخلیه کنند زیرا احتمال انفجار را دارد. تا به حال، شرکت های معدنی به متان مرتبط به عنوان یک منبع انرژی مستقل توجه نکرده اند.
دوماً، افراد مسئول از انتشار متان ممکن است با فناوری ها و پتانسیل پروژه های بازیافت سودآور آشنا نباشند، به ویژه در کشورهای در حال توسعه که دسترسی به اطلاعات و آموزش های فنی کافی ندارند.
سوماً، در بسیاری از کشورها، بازارهای انرژی ناپایدار بوده و شرایط مالی آنها نامناسب است. به عبارت دیگر، این کشورها معمولاً از استقرار یک محیط کسب و کار مطلوب برای پروژه های بازیافت و استفاده از متان برخوردار نیستند. این شرایط ممکن است باعث شود که شرکت ها و سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در اینگونه پروژه ها منصرف شوند یا حتی از راه اندازی آنها خودداری کنند.
سخن پایانی
در پایان باید گفت که متان، یکی از مهمترین گازهای گلخانه‌ای در جو زمین است که در دسته‌بندی این گازها از نظر اثرات گرمایشی، دومین گاز مهم پس از دی اکسید کربن محسوب می‌شود. این گاز از منابع طبیعی و انسانی به صورت طبیعی یا انسان‌سازی متصاعد می‌شود. در طبیعت، متان از فرایندهای زیستی مانند تجزیه میکروبی مواد گیاهی در مناطق آبگیری، مانند مرداب‌ها و خاک‌های غنی، از جمله منابع طبیعی این گاز است. همچنین، متان از فعالیت‌های انسانی نیز متصاعد می‌شود، از جمله فرآیندهای معدنی مانند استخراج زغال سنگ، فرآیندهای کشاورزی مانند فرآوری و کوددهی، و فعالیت‌های صنعتی از قبیل استخراج و استفاده از منابع نفت و گاز.
در این مقاله اشاره شد که استفاده از متان به عنوان یک منبع انرژی نیز مزایای زیادی دارد. این گاز به عنوان سوخت در صنایع و تولید برق استفاده می‌شود و در کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و کاهش انتشار دی اکسید کربن به عنوان جایگزین سبزتر آنها نقش دارد. اما، متان همچنین به عنوان یک گاز گلخانه‌ای بسیار قوی شناخته می‌شود و موجب افزایش گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی ناخواسته می‌شود. همچنین، انتشار متان میتواند به تشکیل اوزون در سطح زمین و تشدید آلودگی هوا منجر شود.
برای کاهش اثرات مضر متان، از جمله اقدامات مهم می‌توان به بازیافت و استفاده بهینه از متان از منابعی مانند سطوح زمین، کارخانه‌های دفن زباله، و منابع دیگر اشاره کرد. از طرف دیگر، استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر به جای سوخت‌های فسیلی و اقداماتی مانند افزایش بهره‌وری انرژی و کنترل آلودگی نیز میتواند در کاهش انتشار متان و موثرات آن مؤثر باشد.